Dankzij de samenwerking tussen StoryAtelier en GAMS en de financiële steun van Alter Egales kregen 8 vrouwen de kans een video te maken waarin zij een stuk van hun verhaal vertellen. Een workshop van drie dagen, Digital Storytelling, vol van emotie, solidariteit en leerervaringen… We ontmoetten Marie Bryon, om meer te leren over dit werk en de gebruikte tool.
Kunt u zich eerst en vooral voorstellen?
Marie : “Ik ben journaliste. Naar aanleiding van een van mijn artikelen voor ‘Femmes d’aujourd’hui’, leerde ik de fotograaf Christophe Smets kennen. Wij wilden samenwerken over een problematiek die ons bijzonder interesseerde : vrouwelijke genitale verminking. Op die manier is het project ‘Excision, ma façon de dire non’ ontstaan, met GAMS België en de journaliste Céline Gautier.”
De ontdekking van Digital Storytelling
“Toen ik verhuisde naar Duitsland, ontmoette ik Astrid Nierhoff en Mélina Garibyan. Ik maakte ook kennis met hun vereniging StoryAtelier, die Digital Storytelling aanbiedt. Deze tool sprak mij erg aan. Als journaliste schreef ik ook getuigenissen op, ik vertaalde de gevoelens en emoties van de mensen, maar ik dacht vaak bij mezelf dat het veel krachtiger zou zijn indien ik hun kon helpen zich uit te drukken met hun eigen stem. Dit is het wat Storytelling mogelijk maakt, dankzij eenvoudige tools die binnen ieders bereik zijn.”
“Ik was aanvankelijk niet erg gericht op informatica, maar volgde toch de opleiding storytelling. Ik leerde werken met montagesoftware en met programma’s voor stembewerking, met beeld- en geluidsbestanden… En ik ben er rijker uitgekomen, niet enkel op technisch maar vooral op menselijk vlak. Deze ervaring heeft mij geleerd hoe men de workshop beleeft en hoe ik de deelneemsters op hun gemak kan stellen bij twijfel. Er is bijna altijd een moment waarop men zegt ‘Het zal me niet lukken’… Maar het lukt wél! Uiteindelijk heeft iedereen haar film. Dit is en belangrijk moment en iedereen is dan heel trots!”
Maar wat is Digital Storytelling eigenlijk?
“Het digitaal verhaalproject, ook genoemd multimediale vertelling, is een film van 2 à 3 minuten over een persoonlijk thema. De workshop gebeurt in groep en duurt normaal drie dagen, van 9 tot 17 uur. De eerste dag leren de deelneemsters elkaar kennen; daarna wordt een creatieve activiteit aangeboden opdat zij zelfvertrouwen zouden scheppen in hun capaciteit een verhaal te vertellen. Elke deelneemster wordt begeleid bij het schrijven van haar geschiedenis en de deelneemsters helpen ook elkaar. Op het einde van de namiddag leest ieder haar verhaal hardop voor de groep.
De tweede dag is meer technisch: men begint met het zoeken naar afbeeldingen, video’s en muziek. Daarna neemt elke deelneemster, de ene na de andere, haar verhaal op in een ‘studio’ die speciaal ingericht is voor deze gelegenheid. Dit is een belangrijke stap, waarbij men afgezonderd wordt van geluiden en blikken. Tot slot, de laatste dag, werken de deelneemsters aan hun geluidsband (stem en muziek) en gaan ze over tot de montage. Stap voor stap maken ze zich nieuwe technieken eigen.
Op het kruispunt van kunstzinnige therapie, autobiografisch verhaal en groepstherapie, maakt de creatie van een persoonlijke video het mogelijk zich opnieuw een eigen levenservaring toe te eigenen en zich ervan los te maken.
Eens hun video’s klaar zijn, hebben de deelneemsters de keuze ze voor zichzelf te houden, ze te delen met hun naasten of ze in bredere kring te verspreiden.”
“Digital storytelling kan ook een luik ‘media’ omvatten. Hierbij kunnen de maakster die dit wensen, hun video verspreiden. Autobiografische video’s maken het mogelijk voor de kijkers om een problematiek beter te kunnen vatten, of meer begrip te krijgen voor een gemeenschap of een realiteit die hen vreemd is. In vervoering door de authentieke emotie van het verhaal, kan hij of zij zich beter identificeren met de maaksters en empathie voelen. Dat is waarom meer en meer NGO’s digitale storytelling gebruiken als communicatiemiddel.”
De samenwerking met GAMS
“Toen ik digital storytelling ontdekte, wilde ik gaan werken met vrouwen die gekwetst werden. Het is voor mij namelijk een manier om zich uit te drukken, om een stem te geven, om afstand te nemen en er sterker uit te komen. Ik denk dat er voor de mensen die deelnemen aan het proces een ‘vóór’ en ‘na’ de workshop is.
Ik dacht onmiddellijk aan GAMS. Ik vond dit een bijzonder geschikte tool voor publiek van GAMS. Daarom contacteerde ik de vzw, die vervolgens een subsidie aanvroeg aan Alter Egales opdat twee groepen vrouwen zouden kunnen deelnemen.”
De eerste Storytellingworkshop met GAMS werd begeleid door Marie en haar collega Astrid te Luik, in januari 2018. Ook waren er twee psychologen en een intercultureel bemiddelaar van GAMS aanwezig. Acht vrouwen, allen ingeschreven bij GAMS, namen deel aan deze vierdaagse workshop.
“Het was een geweldige ervaring voor iedereen. Elke vrouw heeft een stuk van haar verleden kunnen kiezen om rond te werken. Alle verhalen waren heel sterk. Soms ging het over besnijdenis, maar ook andere thema’s werden behandeld: gedwongen huwelijk, geweld, verbanning of stigmatisering als gevolg van een handicap. De week intens en emotioneel voor iedereen. Op het einde van de workshop werden de video’s bekeken.”
Hoe wordt dit vervolgd?
“Tijdens de workshop waren er twee psychologen bij ons. Aan het eind van de workshop stelden ze een individuele opvolging voor aan de deelneemsters. Op dat ogenblik had niemand daar behoefte aan, waarmee bevestigd werd dat ze het proces grondig beleefd hadden. Ze drukten daarentegen wel de wens uit om in de toekomst terug samen te komen en samen iets te doen. De workshop heeft banden gesmeed tussen hen.”
Eind april is een tweede workshop voorzien met acht andere vrouwen, die geselecteerd werden door GAMS.
“We gaan lessen trekken uit de eerste workshop om nog verder te gaan in de individuele begeleiding en een workshop opzetten die nog beter aangepast is aan de specifieke behoeften van de groep. Ik kijk er echt naar uit!”
Tekst en foto’s: Stéphanie Florquin