Bespreking door	Stéphanie Florquin, coördinatrice van de Gezamenlijke Strategie VGV
Verdeler	Ad Vitam
Land en jaar van productie	Verenigde Staten, 2014. Uitgebracht in België op 24 juni 2015
Taal	Amhaars  (Ethïopische taal)
Genre	Drama, langspeelfilm (99 minuten)
Doelpubliek	Elk publiek
Thema	Vrouwenrechten, kinderrechten, gendergerelateerd geweld, Ethiopië, gedwongen huwelijk en huwelijk op te jonge leeftij

De regisseur
Deze film werd geregisseerd door Zeresenay Berhane Mehari, afkomstig uit Ethiopië. Hij studeerde filmwetenschappen in de Verenigde Staten en keerde na zijn studies terug naar zijn land van herkomst. Difret is zijn eerste langspeelfilm.

Over de film
Difret werd voorgesteld tijdens het Sundance-festival in 2014. De film werd genomineerd voor de grote prijs van de jury in de categorie Wereldfilms en won de prijs van het publiek in dezelfde categorie. De film werd ook voorgesteld op het Internationaal Filmfestival in Berlijn (2014).

INHOUD

Deze film is gebaseerd op een waargebeurd verhaal dat zich afspeelde in 1996 in Ethiopië. Hirut (gespeeld door Tizita Hagere) is 14 jaar en woont met haar ouders en zus in een klein dorpje op 3 uur reizen van Adis Abeba. Wanneer Hirut op een dag terugkeert van school, wordt ze ontvoerd door een groep mannen te paard.

De kijker/-ster ontdekt dat een man, volgens een oude Ethiopische traditie, een vrouw of meisje mag ontvoeren wanneer hij met haar wil trouwen. Hoewel Hirut’s vader zich tegen het huwelijk van zijn dochter verzet, wordt ze in naam van de traditie ontvoerd. Hirut’s vader vindt dat ze te jong is om haar familie en de schoolbanken te verlaten. Hirut wordt opgesloten, verkracht en mishandeld. De dag na de ontvoering slaagt ze erin te ontsnappen, maar de mannen achtervolgen haar. Uiteindelijk schiet Hirut haar aanrander dood. De mannen willen haar ter plaatse vermoorden, maar de toezichthouders van het dorp houden hen tegen. Hirut wordt naar het politiecommissariaat gebracht. Ze riskeert de doodstraf. Terwijl Hirut, in afwachting van haar proces, opgesloten zit in de gevangenis, komen de inwoners van haar dorp samen om haar zaak te bespreken. Na een lange discussie, waar de vaders van het slachtoffer en van het meisje aan deelnemen, komen de mannen tot een akkoord: Hirut wordt niet ter dood veroordeeld, maar zal het dorp moeten verlaten.

Meaza Ashenafi (Meron Getnet) is de oprichtster van de Ethiopian Women Lawyers Association, een vereniging die de rechten van vrouwen en meisjes verdedigt en vooral slachtoffers van partnergeweld ondersteunt. Meaza helpt Hirut en slaagt erin het meisje uit de gevangenis te bevrijden in afwachting van haar proces, dit tegen de wil van de procureur en de politie.

Gezien Hirut niet terug kan keren naar haar dorp, biedt Meaza haar onderdak en gaat ze vervolgens in een weeshuis voor meisjes wonen. Dit is de eerste keer dat Hirut een stad ziet. Ze ontdekt een lawaaierige, angstaanjagende plaats die zeer sterk verschilt van het dorp waar ze opgroeide.
Dankzij het werk van Meaza en haar collega’s wordt Hirut vrijgesproken door de rechter, die erkent dat het om wettige zelfverdediging ging.

KRITIEK

De regisseur toont een Ethiopische maatschappij in verandering: het wettelijke systeem (in de stad) en het traditioneel recht  (op het platteland) gaan er zij aan zij. Meaza en Hirut strijden niet alleen tegen de tradities, maar ook tegen de overheidsinstanties. De politieagenten en de procureurs willen Hirut namelijk ook zien boeten voor de ‘misdaad’ die ze beging. Het bestaan van de NGO Ethiopian Women Lawyers Association, opgericht door de advocate, wordt zelfs in gevaar gebracht door de Minister van Justitie via zijn rol in Hirut’s proces.
De gebeurtenis waarop deze film gebaseerd is, zorgde ervoor dat de Ethiopische strafwetgeving in 2004 werd aangepast. De nieuwe wetgeving verbiedt ontvoering en gedwongen huwelijk en bestraft deze praktijken met een gevangenisstraf van 15 jaar.

PERSOONLIJKE MENING

Difret toont de strijd van twee vrouwen tegen de patriarchale maatschappij, die voelbaar is in het traditioneel recht en in de autoritaire houding van de medewerkers van overheidsdiensten (politie en procureur). Beide vrouwen vechten om zelf over hun lot te mogen beslissen.

In één van de scènes, wanneer Hirut bij Meaza verblijft, vraagt ze aan Meaza waarom ze alleen woont en niet getrouwd is. Meaza vertelt dat zij zelf opgroeide in een klein dorp, net als Hirut. Maar Meaza besliste haar leven op te bouwen in de hoofdstad en zich te lanceren in een carrière als advocate. De kijker/-ster begrijpt al snel dat dit geen gewone keuze is voor een Ethiopische vrouw afkomstig uit een klein dorp. Meaza is een onafhankelijke vrouw. Ze gaat zelfs in tegen haar mentor, een invloedrijke politicus, wanneer ze het oneens zijn over de aangewezen strategie om Hirut te bevrijden. “Zelfverdediging werd nog nooit erkend voor een vrouw…”.

Wat de cinematografische kwaliteit betreft, zijn het beeld en het frame niet perfect. Dit heeft echter ook een voordeel: het geeft de film een authentieke touch. Sommige situaties, die gemakkelijk met beelden geïllustreerd konden worden, worden te veel met woorden beschreven. Aan sommige fragmenten wordt ook geen gevolg gegeven, waardoor de film wat onsamenhangend wordt. Zo wordt Hirut op straat tegengehouden wanneer ze probeert te ontsnappen. Zonder hier meer uitleg over te krijgen, zien we in het volgende fragment dat alles goed gaat met Hirut. In het begin van de film zien we hoe Meaza een vrouw helpt die het slachtoffer is van echtelijk geweld. Ook hier wordt niet meer op teruggekomen. Nochtans was dit een kans om aan te tonen dat geweld tegen vrouwen op verschillende manieren voorkomt en dat het niet alleen gebeurt in afgelegen dorpen.

Ik apprecieer de manier waarop de kijker/-ster zich bewust wordt hoe complex Hirut’s situatie is. Op het einde van de film, wanneer het gerecht haar uitspraak doet, verlaten Hirut en Meaza het gerechtsgebouw als winnaressen. Toch is het voor Hirut een bittere overwinning. Ze zal namelijk nooit meer kunnen terugkeren naar haar familie in het dorp. Het meisje kijkt toe hoe haar ouders en zus te voet wegstappen, terwijl zij bij Meaza in de auto stapt. Na enkele minuten vraagt ze aan de chauffeur om de auto te doen stoppen. Ze zegt tegen Meaza dat ze te voet naar huis wil en stapt uit zonder nog iets te zeggen. Hoewel ze het proces won, betekent dit dat Hirut haar familie verliest en begrijpt de kijker/-ster dat Meaza de familie en de gemeenschap niet kan vervangen.